Günlük hayattaki süratli tüketim alışkanlıklarıyla, bilhassa Covid-19 pandemisiyle kullanımı artan tek kullanımlık plastik bardak, tabak, poşet üzere eserlerin yanında beşerler, yenilen besinlerle da sıhhat açısından plastiğin kimyasal tehdidine maruz kalıyor.
Plastik kirliliği deniz canlılarını etkilerken, deniz eserlerinden kaynaklı olarak, bunu tüketen bireyler de tıpkı riskle karşı karşıya kalıyor. Tıpkı vakitte zerzevat meyveler de yetiştirilme tekniği bakımından topraktaki kirlilikten hissesini alıyor.
1 KİLOGRAM TOPRAKTAN 32 ADET MİKROPLASTİK ÇIKTI
ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, özellikle Karataş ilçesinde örtü altı seracılık yapılan bölgelerde toprak tahlili yaparak plastik kirliliğini araştırdı.
Doç. Dr. Gündoğdu, topraktan elde edilen tahlillerde, insan ve etraf sıhhatinin yanı sıra besin güvenliği riski açısından vahim sonuçlar çıktığını söyleyerek, “Bu bölgelerde 10 başka parselden, yüzeyin 5 santimetre derinliğindeki kısmından 1’er kilogramlık toprak aldık. 1 kilogram toprakta tek kullanımlık sera örtüsü ve damla sulama borularının plastiğinden kaynaklı olarak 32 adet mikroplastik tespit edildi. Bilhassa kavun, karpuz, çilek ya da turfanda zerzevat yetiştiriciliğinde bu plastikler çok daha ağır kullanılıyor. Uzun müddet bu plastik gereçlerin kullanıldığı yetiştiriciliğin uygulandığı çilek tarlalarında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden araştırmacılarla ortak yaptığımız çalışmada ise 1 kilogramlık toprakta 300’den fazla partikül saptadık” diye konuştu.
YETİŞTİRİLEN ESERLER İÇİN BESİN GÜVENLİĞİ RİSKİ
Tarımsal alanlarda plastik kullanımının bilhassa son 10-15 yılda çok fazla yaygınlaştığına dikkat çeken Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle konuştu:
“Ürünü erken hasat etmek için bu meseleyle karşı karşıya geliyoruz. Bu plastikler ne kadar uzun mühlet kullanıldıysa topraktaki kirliliğin boyutu da o kadar fazla oluyor. Bunların topraktan uzaklaştırılması mikroplastik haline geldikten sonra mümkün olmuyor. Kirliliği bir nebze azaltmak için plastikler, kullanım sonrası toplanmalı, örtülerin bir ölçü daha kalın hali kullanılmalı ve tek kat halinde uygulanmalıdır. Biz yalnızca kirliliğin ölçüsüne yönelik bir çalışma yaptık lakin diğer ülkelerde yapılan örnek çalışmalar, plastiklerin nano modüllere ayrılarak yetiştirilen eserlerin içerisine nüfus edebildiğini ortaya koyuyor. Bu durum besin güvenliği açısından risk teşkil ediyor. Bu riskin minimize edilmesi için ziraî manada plastik kullanımının denetim altına alınması gerekiyor.”
ÖNLEM ALINMALI
Plastik tek kullanımlık sera örtüsü ve borularının yarattığı kirliliğin besin güvenliğini tehlikeye atmasının yanı sıra çevresel risk de oluşturduğuna değinen Doç. Dr. Gündoğdu, şunları söyledi:
“Karataş bölgesinde örtü altı yetiştiriciliğin yapıldığı bölgelerin çabucak yakınında Akyatan ve Tuzla lagünü var. Her iki lagünde de bu plastiğe rastlamak mümkün. Plastiklerin bu kadar ağır kullanması ve toplanmaması durumunda rüzgar ya da yağış yoluyla gidecekleri birinci yer sucul ortamlardır. Buna dair acilen bir düzenleme yapılması gerekiyor ki bu plastikler, insan ve etraf sıhhatiyle besin güvenliği açısından risk yaratmayacak duruma gelebilsin.” (DHA)